#PonidzieZaprasza

Ponidzie to niezwykle malowniczy i bogaty kulturowo obszar, słynący ze złóż gipsu, roślinności stepowej, zabytków, przydrożnych kapliczek i przede wszystkim źródeł siarczano-słonych wód mineralnych.
Przyroda Buska-Zdroju i całego regionu jest niezwykle zaskakująca. Po zakończeniu zimy kwitną skupiska miłka wiosennego, który jest symbolem wiosny w tej krainie. Ciekawostką jest, iż ten kwiat występuje przede wszystkim w Azji oraz Europie Południowo-Wschodniej. W Polsce jest to roślina niezwykle rzadka, objęta ochroną. Flora tego miejsca jest typowa dla stepów południowo-wschodniej Europy. Inne przepiękne rośliny, jakie można spotkać w tych okolicach to między innymi: ostnica włosowata, aster gawędka, wiśnia karłowata, czy dyptam jesionolistny, zwany również krzewem Mojżesza.

Czy wiecie, że na terenie Powiatu Busko-Zdrój znajduje się aż 21 pomników przyrody!
Najwięcej z nich, bo aż 7, znajduje się w Gminie Wiślica. Busko plasuje się na drugim miejscu z wynikiem 6 pomników przyrody. Specjalnie dla Was opracowaliśmy mapę oraz, spis wszystkich z nich.
 

Gmina Busko-Zdrój
Najbardziej znanym pomnikiem przyrody w Gminie Busko-Zdrój jest oczywiście s osna pospolita (1) zwana sosną na szczudłach lub kroczącą. Rośnie na skraju lasu w miejscowości Wełecz. Na liście znalazły się cztery dęby: - trzy dęby szypułkowe (2) ro sną ce na działkach stanowiących własność osoby fizycznej w Kamedułach oraz d ąb szypułkowy "Ryszard" (3) , który rośnie w Starym Parku Zdrojowym w Busku-Zdroju.
 

Na terenie gminy miano pomnika przyrody uzyskały trzy o dsłonięcie geologiczne są to:
- Odsłonięcie geologiczne (4) stanowiące północną ścianę wyrobiska o długości 70 m i wysokości 5 m zwane „Karabosami” . Widoczna jest środkowa część profilu serii gipsowej badenu (trzeciorzęd). Uskoki i leje krasowe wypełnione są brekcją gipsowo ilastą. W szczelinach spękań tkwią bloki (o średnicy do 30 cm) wapieni pogipsowych. Wyrobisko to z najduje się przy rozgałęzieniu dróg prowadzących z Siesławic do Chote lka Zielonego, ok. 1 km na północ od miejscowości Chotelek.
- Odsłonięcie geologiczne (5) stanowiące próg skalny w górnej części wzniesienia o długości 12 m i wysokości 4 m, zbudowany z gipsów wielkokrystalicznych, tzw. szklicowych. Podziwiać je można w skarpie ciągnącej się na zachód od Łagiewnik, za sadem, ok. 200 m na północ od drogi Busko-Zdrój - Łagiewniki i ok. 1 km od drogi Busko-Zdrój - Kielce w kierunku wschodnim.
- Odsłonięcie geologiczne (6) - „Zimne Wody". Twór przyrody nieożywionej o wysokości 5 m. Jest to próg skalny zbudowany z gipsów krystalicznych tzw. szklicowych wykształconych w formie "jaskółczych ogonów". U jego podstawy tryska źródełko, które daje początek niewielkiemu strumykowi. Znajduje się na zboczu skarpy ciągnącej się na zachód od Łagiewnik ok. 50 m na południe od drogi Busko-Zdrój - Łagiewniki
 

Gmina Stopnica poszczycić się może modrzeiem europejskim (7) znajdujący się na terenie parku podworskiego w miejscowości Smogorzów.

W miejscowości Chinków na terenie gminy Solec - Zdrój podziwiać możemy głaz narzutowy (8) . Silnie zagłębiony w skarpie drogi widoczny jest jedynie owalny szczyt głazu o wymiarach widocznej części: obwód - około 300 cm, długość - 120 cm, szerokość - 70 cm, wysokość - 30 cm. Głaz zbudowany jest z granitu czerwonobrązowego, różnoziarnistego.

Niezwykle ciekawym pomnikiem przyrody na terenie Gminy Solec-Zdrój jest zespół jaskiń krasowych (9) położonych na północnym stoku Wąwozu Kikowskiego. Komora największej z jaskiń ma ok. 12m długości i 6m wysokości.

Gmina Gnojno może się pochwalić dwoma dębami (10) o imionach: Jan i Beldonek, w wieku około 250 lat. Rosną przy drodze z Balic do Janowic, na skraju lasu, w oddziale 205a leśnictwa Budy, Nadleśnictwo Pińczów.

Na terenie gminy znajdują się również dwa źródła- pomniki przyrody.
Pierwsze z nich znajduj e się na południowym zboczu doliny rzeki Rudnianki (11) . Są to dwa wypływy podzboczowe o dość małej wydajności i jeden wypływ zboczowy o większej wydajności. Znajduje się w zachodniej części wsi Płośnia.
Drugie ź ródło mające początek w szczelinie pośród bloków skalnych, dające początek niewielkiemu ciekowi (12). Nieco dalej znajduje się drugi wypływ ze szczelin w skarpie polnej drogi. Jeden z wypływów został ocembrowany. Znajduje się w miejscowości Skadla, ok. 200 m jadąc na północ drogą w kierunku Gorzakwi.

Na terenie gminy Pacanów rośnie dąb szypułkowy (13), o pierśnicy 1,09 m (tj. obwód pnia liczony na wysokości 1,3 metra, czyli wysokości klatki piersiowej- skąd nazwa), w wieku około 150 lat. Rośnie na placu Szkoły Podstawowej w Oblekoniu

Gmina Nowy-Korczyn
Kolejne dwa dęby szypułkowe (14) znajdziemy na terenie gminy Nowy-Korczyn. Ich wiek szacowany jest na około 400 lat. Rosną koło zabudowań Szkoły Podstawowej w Rzegocinie, przy drodze do Nowego Korczyna.

Gmina Wiślica, laureat plebiscytu posiada na swoim terenie Jaskinie gipsową (15), usytuowaną na urwisku skalnym zbudowanym z gipsów szkieletowych serii gipsowej badenu. Zawieszony otwór jaskiniowy położony jest na wysokości około 8 m od podstawy urwiska, posiada 9 m szerokości i 0,75 m wysokości. Jaskinia składa się z jednego wgłębnego korytarza, o stromym zejściu. Znajduje się na w południowym zboczu wzgórza, około 700 m na północ od drogi idącej przez Skotniki Górne.

Na terenie gminy podziwiać można liczne odsłonięcia geologiczne, z których aż 6 zostało pomnikiami przyrody:
-Odsłonięcie geologiczne gipsów (16) . Stare wyrobisko o wymiarach 110 x 60 m. W północnych i wschodnich ścianach odsłania się dolna część profilu serii gipsowej badenu (trzeciorzęd). Budują ją gipsy szklicowe wielkokrystaliczne oraz leżące nad nimi gipsy grubokrystaliczne. Znajduje się przy drodze polnej z Łatanic do rezerwatu Skorocice, ok. 500 m na północny-zachód od mostu na rzece przepływającej przez Łatanice
- Odsłonięcie geologiczne (17) - kopuła gipsowa zbudowana z gipsów serii gipsowej trzeciorzędu, o wysokości 5 m i długości przy podstawie 9,5 m. Znajduje się w zachodnim zboczu wzgórza wznoszącego się nad stawami, około 500 m na południowy-wschód od Wiślicy i około 350 m na południe od drogi Wiślica - Szczerbaków.
-Odsłonięcie geologiczne gipsów (18), skarpa długości 60 m, wysokości 4 m, w której odsłania się dolna część profilu serii gipsowej badenu. Budują ją gipsy szklicowe tworzące równoległe zrosty kryształów. Znaleźć je można po zachodniej stronie drogi Wiślica - Busko, około 200 m na północ od rozwidlenia dróg idących z Gorysławic do Buska i do Chotla Czerwonego.

-Odsłonięcie geologiczne gipsów (19), próg skalny w zboczu wzgórza, o długości 20 m, wysokości 4 m z odsłonięciem fragmentu serii gipsowej badenu. Odsłaniają się tu gipsy szklicowe tworzące zrosty kryształów tzw. "jaskółcze ogony" osiągające wysokość do 3,5 m. Podziwiać je można w zachodnim zboczu wzgórza z kościołem w Chotlu Czerwonym, w skarpie przydrożnej, ok. 1 km na wschód od drogi Wiślica-Busko.
- Odsłonięcie geologiczne (20) - Skarpa (ściana skalna) długości 40 m i wysokości 5 m, z odsłonięciem dolnej i środkowej części profilu serii gipsowej badenu. W spągu ściany występują gipsy szklicowe, tworzące zrosty typu "jaskółczych ogonów". Około 350 m na wschód od rezerwatu "Góry Wschodnie" i 50 m na północ od drogi polnej Chotel Czerwony- Zagórze.
- Odsłonięcie geologiczne gipsów wielkokrystalicznych (21), o wymiarach 80 m długości na 5 m wysokości. Znajduje się przy szosie Chotel Czerwony-Zagórze.